“Kalp” kelimesi, Kur’ân-ı Kerim’de ve rivayetlerde sıkça kullanılmış, İslâmî literatürde çok özel bir yer kazanmıştır. Ancak kalpten maksat, vücudun sol tarafında yer alan ve devamlı atışıyla kanı vücudun her tarafına pompalayan hayvanî hayatın devamını sağlayan bir et parçası değildir elbette. Kur’ân-ı Kerim’deki açıklamalarda bunu ortaya koymaktadır.
Kur’ân-ı Kerim’den birkaç örnek:
1- Akıl erdirme ve zihnen kavrama:
Yeryüzünde gezip dolaşmıyorlar mı, böylece onların kendisiyle akledebilecek kalpleri olsun. [1]
2- Akıl erdirememe ve kavrayamama:
Kalpleri vardır, onunla kavrayıp anlayamazlar; gözleri vardır, onunla göremezler. [2]
Onların kalpleri mühürlenmiştir. Bundan dolayı kavrayıp anlayamazlar. [3]
3- İman:
Onlar, öyle kimselerdir ki, (Allah) onların kalplerine imanı yazmış ve onları kendinden bir ruh ile desteklemiştir. [4]
4- Kâfirlik ve imansızlık:
Ahirete inanmayanların kalpleri ise inkârcıdır ve onlar müstekbir (büyüklenmekte) olanlardır.” [5] Başka bir ayette: “Onlar (kâfirler), Allah’ın, kalplerini, kulaklarını ve gözlerini mühürlediği kimselerdir. Gafil olanlar da onların ta kendileridir. [6]
5- Nifak:
Münafıklar kalplerinde olanı kendilerine haber verecek bir surenin aleyhlerine inmesinden çekiniyorlar.[7]
6- Hidayete kavuşmak:
Kim Allah’a iman ederse, onun kalbini hidayete yöneltir. Allah her şeyi bilir.” [8] Başka bir ayette: “Hiç şüphesiz bunda (geçmişleri helak etmekte) kalbi olan veya bir şahit olarak kulak veren kimse için elbette bir öğüt (zikir) vardır. [9]
7- Gaflet:
Kalbini bizi zikretmekten gaflete düşürdüğümüz ve istek ve duygularına (hevasına) uymuş olana itaat etme. [10]
8- Emniyet ve Huzur:
Haberiniz olsun; kalpler yalnız Allah’ın zikriyle yatışır ve huzura kavuşur. [11]
Bir başka ayette:
Müminlerin kalplerine; imanlarına iman katıp arttırsınlar diye, güven duygusu ve huzur indiren O’dur.[12]
9- Istırap ve kuşku:
Senden, yalnızca Allah’a ve Ahiret gününe inanmayan, kalpleri kuşkuya kapılıp da kuşkularında kararsızlığa düşenler izin ister. [13]
10- Şefkat ve merhamet:
Ve onu izleyenlerin kalplerinde bir şefkat ve merhamet kıldık… [14]
O, seni yardımıyla ve müminlerle destekledi ve onların kalplerini uzlaştırdı. [15]
11- Kabalık ve katı kalplilik:
Eğer kaba ve katı yürekli olsaydın, onlar çevrenden dağılır giderlerdi. [16]
Kısaca şunu söyleyebiliriz: Kur’ân’da kalbin çok seçkin bir yeri vardır ve nefsanî işlerin birçoğu ona nispet edilmiştir. Örneğin: İman, küfür, nifak, akletme, kavrama, kavrayamama, takva, hakkı kabul etme, hakkı kabul etmeme, hidayet, dalalet, hata, kasıtlı olma, taharet ve temizlik, pislik ve kirlilik, yumuşaklık, kabalık, ülfet, zikir, gaflet, korku, öfke, tereddüt, kuşku, şüphe, merhamet, katı kalplilik, hasret, huzur, kibir, kıskançlık, isyan ve sarsılma gibi. Biyolojide söz konusu edilen “kalp”, elbette ki bu eserlerin kaynağı olamaz. Bu eserler, nefsin ve ruhun eserleridir.
Buna dayanarak şöyle söylenmelidir: “Kalp insanın insanlığının bağlı olduğu melekûtî yani metafizik bir cevherdir.
Kalbin makamı Kur’ân’da öyle yücedir ki, “vahiy”, yani insanın Allah ile bağlantısı söz konusu olduğu zaman kalp zikrolunur. Allah-u Teâla Kur’ân-ı Kerim’de Hz. Resul-i Ekrem’e (s.a.a) şöyle buyurmaktadır:
Onu Ruh’ul-Emin senin kalbine indirdi ki, uyarıcılardan, korkutuculardan olasın. [17]
Başka bir yerde de şöyle buyuruyor:
De ki, kim Cibril’e düşman ise, (bilsin ki,) gerçekten Kitab’ı Allah’ın izniyle senin kalbine indiren O’dur.[18]
Kalbin makamı öyle yücedir ki, insan o makamda vahiy meleğini görebiliyor ve onun sözlerini işitebiliyor.
Allah-u Teala Kur’ân-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır:
Böylece, O’nun kuluna vahyettiğini vahyetti. O’nun gördüğünü gönül yalanlamadı. [19]
________________________________________
[1]- Hac/46
[2]- Araf/179.
[3]- Tevbe/87.
[4]- Mücadele/22.
[5]- Nahl/22.
[6]- Nahl/108.
[7]- Tevbe/64.
[8]- Teğabun/11.
[9]- Kaf/37.
[10]- Kehf/28.
[11]- Ra’d/28.
[12]- Feth/4.
[13]- Tevbe/45.
[14]- Hadid/27.
[15]- Enfal/62-63.
[16]- Âl-i İmran/1559.
[17]- Şuara/193,194.
[18]- Bakara/97.
[19]- Necm/11.
